Home > ด้านธรณีวิทยา > ธรณีวิทยาพื้นฐาน > น้ำพุร้อน
น้ำพุร้อน
ที่ | รหัส | แหล่งน้ำพุร้อน | บ้าน | อำเภอ | จังหวัด | อุณหภูมิ | pH | F (ppm) |
1 | CR1 | โป่งนาคำ | โป่งนาคำ | เมือง | เชียงราย | 65 | 8.6 | nd |
2 | CR2 | ยางผาเคียว | โป่งยางผาเคียว | เมือง | เชียงราย | 85 | 8.3 | 17.4 |
3 | CR3 | โป่งน้ำร้อน | ผาเสริฐ | เมือง | เชียงราย | 80 | 8.3 | 16.5 |
4 | CR4 | แม่จัน | ห้วยยาโน | แม่จัน | เชียงราย | 93 | 8.7 | 20.4 |
5 | CR5 | โป่งปู่เฟือง | โป่งปู่เฟือง | แม่สรวย | เชียงราย | 72 | 8.5 | 13 |
6 | CR6 | สบโป่ง | สบโป่ง | เวียงป่าเป้า | เชียงราย | 92 | 8.9 | 11 |
7 | CR7 | ห้วยทรายขาว | ห้วยทรายขาว | พาน | เชียงราย | 60 | 8.4 | 0.3 |
8 | CR8 | โปร่งพระบาท | โปร่งพระบาท | เมือง | เชียงราย | 60 | 8.8 | 19.6 |
9 | CR9 | นาโป่ง | แม่สลองนอก | แม่จัน | เชียงราย | 45 | 8.8 | 7.5 |
10 | CM1 | สันกำแพง | โป่งฮ่อม | กแม่ออน | เชียงใหม่ | 99 | 8.6 | nd |
11 | CM2 | ดอยสะเก็ด | โป่งกุ่ม | ดอยสะเก็ด | เชียงใหม่ | 78 | 8.6 | 9.5 |
12 | CM3 | ฝาง | โป่งน้ำร้อน | ฝาง | เชียงใหม่ | 99 | 9 | nd |
13 | CM4 | ป่าแป๋ | แม่แสะ | แม่แตง | เชียงใหม่ | 99 | 9.5 | 11.5 |
14 | CM5 | เทพนม | อมกุด | แม่แจ่ม | เชียงใหม่ | 99 | 9 | 10 |
15 | CM6 | โป่งเหม็น | โป่งเหม็น | แม่แจ่ม | เชียงใหม่ | 70 | 8.5 | 11 |
16 | CM7 | ปิงโค้ง | ปิงโค้ง | เชียงดาว | เชียงใหม่ | 70 | 7.2 | 1.7 |
17 | CM8 | บ้านโป่งอ่าง | โป่งอ่าง | เชียงดาว | เชียงใหม่ | 60 | ||
18 | CM9 | บ้านโป่งโรงวัว | โป่งโรงวัว | เชียงดาว | เชียงใหม่ | 60 | ||
19 | CM10 | บ้านยางทุ่งโป่ง | ยางทุ่งโป่ง | เชียงดาว | เชียงใหม่ | 60 | ||
20 | CM11 | บ้านโป่ง | โป่ง | พร้าว | เชียงใหม่ | 72 | 7.61 | 6.1 |
21 | CM12 | หนองครก | หนองครก | พร้าว | เชียงใหม่ | 72 | 7.15 | 5 |
22 | CM13 | บ้านห้วยงู | ห้วยงู | พร้าว | เชียงใหม่ | 45 | 6.35 | 1.3 |
23 | CM14 | โป่งเย็น | ห้วยมะหิน | พร้าว | เชียงใหม่ | 40 | 6.9 | 4.9 |
24 | CM15 | บ้านประดู่ | ประดู่ | พร้าว | เชียงใหม่ | 58 | 6.7 | 4.7 |
25 | CM16 | มะลิกา | เมืองงาม | แม่อาย | เชียงใหม่ | 70 | 8.6 | 13 |
26 | MH1 | ผาบ่อง | ผาบ่อง | เมือง | แม่ฮ่องสอน | 63 | ||
27 | MH2 | โป่งสัก | ตาลเจ็ดต้น | ปาย | แม่ฮ่องสอน | 85 | 8.5 | nd |
28 | MH3 | โป่งไหม้ | โป่งไหม้ | ปาย | แม่ฮ่องสอน | 78 | 8.7 | nd |
29 | MH4 | โป่งปะ | ตาลเจ็ดต้น | ปาย | แม่ฮ่องสอน | 88 | 8.5 | nd |
30 | MH5 | เหมืองแร่ | เหมืองแร่ | ปาย | แม่ฮ่องสอน | 75 | 8.5 | 6 |
31 | MH6 | แม่นะ | แม่นะ | ปาย | แม่ฮ่องสอน | 40 | 7.8 | 0.97 |
32 | MH7 | เมืองแปง | เมืองแปง | ปาย | แม่ฮ่องสอน | 95 | 8.4 | nd |
33 | MH8 | แม่ฮี้ | แม่ฮี้ | ปาย | แม่ฮ่องสอน | 38 | 8.21 | 6 |
34 | MH9 | แม่ฮุ | ห้วยหมากไฟ | แม่ลาน้อย | แม่ฮ่องสอน | 78 | 8 | 6.6 |
35 | MH10 | แม่อุมลองหลวง | สบแม่อมลอง | แม่สะเรียง | แม่ฮ่องสอน | 76 | ||
36 | MH11 | หนองแห้ง | หนองแห้ง | ขุนยวม | แม่ฮ่องสอน | 85 | 8.3 | 10 |
37 | MH12 | โป่งจ๊ะจา | ปาย | แม่ฮ่องสอน | 43.2 | 8.11 | 6.3 | |
38 | LN1 | เหมืองเทพนิธิ | ทากาศ | แม่ทา | ลำพูน | 42 | ||
39 | LN2 | หนองหล่ม | หนองหล่ม | เมือง | ลำพูน | 42 | 7.7 | 3.6 |
40 | LP1 | แจ้ซ้อน | แจ้ซ้อน | กิ่งเมืองปาน | ลำปาง | 78 | 7.3 | 3.7 |
41 | LP2 | เวียงเหนือ | เวียงเหนือ | ห้างฉัตร | ลำปาง | 55 | nd | nd |
42 | LP3 | บ้านโป่งน้ำร้อน | โป่งน้ำร้อน | เกาะคา | ลำปาง | 60 | 8.8 | nd |
43 | LP4 | โป่งน้ำร้อน | โป่งน้ำร้อน | เสริมงาม | ลำปาง | 76.5 | 7.4 | 7.2 |
44 | LP5 | โป่งเหม็น | แม่ตาลน้อย | ห้างฉัตร | ลำปาง | 38 | 7 | |
45 | LP6 | ห้วยน้ำร้อน | ดอกคำใต้ | งาว | ลำปาง | 51 | 8 | |
46 | LP7 | โป่งน้ำร้อน | ห้วยเรียน | ห้างฉัตร | ลำปาง | 48 | 7 | |
47 | PR1 | ปันเจน | ปันเจน | วังชิ้น | แพร่ | 53 | 6.78 | 4.1 |
48 | PR2 | แม่จอก | แม่จอก | วังชิ้น | แพร่ | 82 | 7.28 | 7.17 |
49 | PR3 | โป่งน้ำร้อน | แม่ลู่ หมู่11 | ลอง | แพร่ | 50 | ||
50 | PR4 | วัดสะแล่ง | วัดสะแล่ง | ลอง | แพร่ | 59 | 8 | |
51 | NN1 | ห้วยน้ำอุ่น | ห้วยน้ำอุ่น | เวียงสา | น่าน | 34 | 7 | |
52 | SK1 | โป่งลำปาง | โป่งลำปาง | ศรีสัชนาลัย | สุโขทัย | 52 | 8 | |
53 | SK2 | บ่อน้ำร้อน | สุเม่น หมู่ที่ 1 | ศรีสัชนาลัย | สุโขทัย | 50 | 8 | |
54 | TK1 | บ้านแม่กาษา | แม่กาษา | แม่สอด | ตาก | 75 | ||
55 | TK2 | ห้วยโป่งร้อน | หม่องวา | แม่ระมาด | ตาก | 40 | ||
56 | TK3 | ห้วยน้ำนัก | ห้วยนำนัก | พบพระ | ตาก | 58 | 7.6 | |
57 | TK4 | ห้วยแม่แล | เขาโมโกจู | อุ้มผาง | ตาก | 0 | ||
58 | TK5 | ห้วยแม่กลอง | ห้วยแม่กลอง | อุ้มผาง | ตาก | 0 | ||
59 | KP1 | พระร่วง | ลานหิน | เมือง | กำแพงเพชร | 54 | 8.13 | 8.3 |
60 | KP2 | โป่งน้ำร้อน | สำนักสงฆ์โป่งน้ำร้อน | คลองลาน | กำแพงเพชร | 38 | ||
61 |
KP3 | อุทยานแห่งชาติแม่วงก์ | อุทยานแห่งชาติแม่วงก์ | คลองลาน | กำแพงเพชร |
38 |
- |
- |
62 | PB1 | บ้านน้ำร้อน | น้ำร้อน | เมือง | เพชรบูรณ์ | 42 | 8.19 | 1.8 |
63 | PB2 | บ้านวังขาม | วังขาม | ศรีเทพ | เพชรบูรณ์ | 52 | 9.35 | 1.4 |
64 | PB3 | บ้านพุขาม | พุขาม | วิเชียรบุรี | เพชรบูรณ์ | 46 | 9.37 | 1.6 |
65 | PB4 | บ้านพุเตย | พุเตย | วิเชียรบุรี | เพชรบูรณ์ | 32 | 7.31 | 0.3 |
66 | UT1 | บ้านสมอทอง | หมู่ที่ 2 | ห้วยคต | อุทัยธานี | 67 | 7.5 | 17 |
67 | LB1 | เขาสมโภชน์ | เขาสมโภชน์ | ชัยบาดาล | ลพบุรี | 34 | 6.78 | 0.3 |
68 | SP1 | บ้านพุน้ำร้อน | พุน้ำร้อน หมู่ 5 | ด่านช้าง | สุพรรณบุรี | 38 | ||
69 | KC1 | ท้องช้าง | ท้องช้าง | ไทรโยค | กาญจนบุรี | - | ||
70 | KC2 | หินดาด | กุยมั่ง | ทองผาภูมิ | กาญจนบุรี | 40 | 7.36 | 1.6 |
71 | KC3 | บ้านน้ำพุร้อน | กุยเหย่ | ทองผาภูมิ | กาญจนบุรี | 40 | ||
72 | KC4 | บ้านเขาพัง | เขาพัง | ไทรโยค | กาญจนบุรี | 40 | 7.55 | 0.6 |
73 | KC5 | บ้านต้นลำใย | ต้นลำใย | หนองปรือ | กาญจนบุรี | 42 | 8.5 | 2 |
74 | KC6 | บ้านพุน้ำร้อน | พุน้ำร้อน หมู่ 12 | เมือง | กาญจนบุรี | 0 | ||
75 | RB1 | บ้านบ่อคลึง | 22 หมู่ 7 บ่อคลึง | สวนผื้ง | ราชบุรี | 56 | 8.02 | 6.2 |
76 | RB2 | บ้านพุน้ำร้อน | พุน้ำร้อน | สวนผึ้ง | ราชบุรี | 50 | 8.3 | 20 |
77 | PT1 | หนองหญ้าปล้อง | ใหม่พุน้ำร้อน | หนองหญ้าปล้อง | เพชรบุรี | 47 | ||
78 | CH1 | บางพระ | ศรีราชา | ชลบุรี | 0 | |||
79 | CN1 | โป่งน้ำร้อน | โป่งน้ำร้อน | โป่งน้ำร้อน | จันทบุรี | 39 | ||
80 | CP1 | ละแม | ดวด | ละแม | ชุมพร | 50 | ||
81 | RN1 | วัดตโปทาราม | วัดตโปทาราม | เมือง | ระนอง | 65 | 8.3 | 7 |
82 | RN2 | บ้านทุ่งยอ | ทุ่งยอ | เมือง | ระนอง | 40 | 8.3 | 5.4 |
83 | RN3 | บ้านพรรั้ง | พรรั้ง | เมือง | ระนอง | 45 | 8.4 | 5.4 |
84 | RN4 | คลองบางริ้น | ทุ่งยอ | เมือง | ระนอง | 50 | ||
85 | RN5 | ราชกรูด | กองพันทหารราบที่ 2 | เมือง | ระนอง | 46 | ||
86 | RN6 | ห้วยน้ำร้อน | หน่วยพิทักษ์ป่าวังน้ำเย็น | กะเปอร์ | ระนอง | 75 | ||
87 | SR1 | บ้านน้ำพุร้อน | น้ำพุร้อน หมู่ที่ 2 | ไชยา | สุราษฎร์ธานี | 45 | 7.74 | |
88 | SR2 | เขานางฮี | เขาน้ำร้อนใน | ไชยา | สุราษฎร์ธานี | 40 | 7.84 | |
89 | SR3 | วัดธารน้ำร้อน | วัดธารน้ำร้อน หมู่1 | ท่าฉาง | สุราษฎร์ธานี | 51 | 7.86 | |
90 | SR4 | บ้านบ่อน้ำร้อน | บ่อน้ำร้อน หมู่ที่ 5 | กาญจนดิษฐ์ | สุราษฎร์ธานี | 41 | 8.32 | |
91 | SR5 | บ้านวังหิน | วังหิน หมู่ที่ 5 | นาสาร | สุราษฎร์ธานี | 42 | 8.41 | |
92 | SR6 | บ้านเขาน้อย | เขาน้อย หมู่ที่ 5 | คีรีรัฐนิคม | สุราษฎร์ธานี | 53 | 8.1 | |
93 | SR7 | รัตนโกสัย | ท่าสะท้อน หมู่ 6 | พุนพิน | สุราษฎร์ธานี | 70 | 7.9 | |
94 | SR8 | บ้านเขาพลู | เขาพลู หมู่ 5 | บ้านนาเดิม | สุราษฎร์ธานี | 56 | ||
95 | SR9 | บ้านเขาตอก | เขตห้ามล่าสัตว์ป่าหนองทุ่งทอง | เคียนซา | สุราษฎร์ธานี | 62 | ||
96 | NS1 | อุทยานบ่อน้ำร้อน | น้ำร้อน หมู่ 3 | บางขัน | นครศรีธรรมราช | 55 | ||
97 | PG1 | คลองปลายพู่ | บางจับ | กะปง | พังงา | 60 | 7.8 | 0.03 |
98 | PG2 | รมณีย์ | รมณีย์ | กะปง | พังงา | 63 | ||
99 | PG3 | บ้านบ่อดาน | บ่อดาน | ท้ายเหมือง | พังงา | 45 | ||
100 | KB1 | บ้านห้วยยูงตก | ห้วยยูงตก หมู่ 1 | เหนือคลอง | กระบี่ | 45 | 7.2 | 0.01 |
101 | KB2 | คลองบ่อน้ำร้อน | ตลาดเหนือคลอง | เหนือคลอง | กระบี่ | 47 | ||
102 | KB3 | บางผึ้ง | บางผึ้ง | คลองท่อม | กระบี่ | 45 | 7.2 | <0.01 |
103 | KB4 | บ้านน้ำร้อน | น้ำร้อน หมู่ที่7 | คลองท่อม | กระบี่ | 47 | 7.2 | <0.01 |
104 | KB5 | น้ำตกร้อนสะพานยูง | บางคราม หมู่ 4 | คลองท่อม | กระบี่ | 47 | 7 | <0.01 |
105 | TR1 | อุทยานบ่อน้ำร้อน | หาดเจ้าไหม | กันตัง | ตรัง | 52 | 7.1 | <0.01 |
106 | TR2 | บ้านควนสระ | ควนสระ | ปะเหลียน | ตรัง | 41 | 6.7 | <0.01 |
107 | PL1 | เขาชัยสน | เขาชัยสน | เขาชัยสน | พัทลุง | 57 | 7.7 | 0.01 |
108 | PL2 | บ้านโล๊ะจังกระ | โล๊ะจังกระ | กงหรา | พัทลุง | 46 | 8 | 0.02 |
109 | PL3 | บ้านนาทุ่งโพธิ์ | นาทุ่งโพธิ์ | กงหรา | พัทลุง | 50 | 8 | 0.02 |
110 | PL4 | บ้านระหว่างควน | ระหว่างควน | ควนขนุน | พัทลุง | 41 | ||
111 | ST1 | บ้านโตนปาหนัน | โตนปาหนัน | ควนกาหลง | สตูล | 50 | 7.7 | 0.03 |
112 | YL1 | ตาเนาะแมเราะ | บ่อน้ำร้อน | เบตง | ยะลา | 80 | 7.8 | 0.02 |
เกิดในหินแกรนิต โดยน้ำฝนและน้ำผิวดินไหลลงสู่ใต้ดินตามรอยเลื่อน รอยแตกของหิน จนถึงความลึกระดับหนึ่ง ได้รับการถ่ายเทความร้อนแล้วไหลกลับสู่ผิวดินตามรอยเลื่อนรอยแตกของหิน เกิดเป็นน้ำพุร้อนที่มีอุณหภูมิใกล้เดือด
เกิดในหินชนิดอื่นที่ปิดทับหินแกรนิต โดยน้ำฝนและน้ำผิวดินไหลลงสู่ใต้ดินตามรอยเลื่อน รอยแตก และรูพรุนของหิน จนถึงความลึกระดับหนึ่ง ได้รับการถ่ายเทความร้อนแล้วไหลกลับสู่ผิวดินตามรอยเลื่อนรอยแตกของหิน เกิดเป็นน้ำพุร้อน หรือบ่อน้ำอุ่น
โรงไฟฟ้าสาธิต 300 กิโลวัตต์ น้ำพุร้อนฝาง จ.เชียงใหม่
แหล่งน้ำพุร้อน อำเภอฝาง เป็นโครงการเอนกประสงค์พลังงานความร้อนใต้พิภพแห่งเดียวในประเทศไทย ที่การไฟฟ้าฝ่ายผลิตแห่งประเทศไทยได้พัฒนาผลิตกระแสไฟฟ้าและใช้ประโยชน์โดยตรง แหล่งน้ำพุร้อน อำเภอฝาง อยู่ห่างจากจังหวัดเชียงใหม่ไปทางทิศเหนือ 140 กิโลเมตร มีบ่อน้ำร้อนมากกว่า 100 บ่อ โผล่ให้เห็นอยู่ในหินแกรนิตยุคคาร์บอนิเฟอรัส อุณหภูมิของน้ำพุร้อนสูงกว่า 90 °ซ และอัตราการไหลขึ้นมาเองตามธรรมชาติของน้ำพุร้อน วัดได้ 22.4 ลิตร/วินาที การศึกษาขั้นต้นบ่งชี้ว่า อัตราการไหลของน้ำร้อนจากบ่อเจาะสำรวจตื้นประมาณ 100 เมตร มีความเหมาะสมต่อการนำมาผลิตกระแสไฟฟ้าด้วยระบบ 2 วงจร (binary cycle) ขนาดกำลังผลิต 300 กิโลวัตต์ ดังนั้น ในปี พ.ศ. 2532 การไฟฟ้าฝ่ายผลิตแห่งประเทศไทยได้ติดตั้งโรงไฟฟ้าสาธิตที่ใช้พลังงานความร้อนใต้พิภพเป็นแห่งแรกในประเทศไทย และเป็นแห่งแรกในเอเชียอาคเนย์ด้วยกระแสไฟฟ้าที่ผลิตได้ปีละประมาณ 1,200,000 กิโลวัตต์-ชั่วโมง จะถูกส่งต่อเข้ากับระบบสายส่งไฟฟ้าของการไฟฟ้าส่วนภูมิภาคเพื่อจ่ายให้ผู้ใช้ไฟฟ้าต่อไปแผนผังแสดงการทำงานของโครงการอเนกประสงค์พลังงานความร้อนใต้พิภพฝาง ใช้ผลิตกระแสไฟฟ้า พัฒนาเป็นห้องเย็น ห้องอบแห้ง และใช้เพื่อการท่องเที่ยว
ห้องทดลองอบใบยาสูบ น้ำพุร้อนสันกำแพง จ. เชียงใหม่
ห้องอบแห้งและห้องเย็น น้ำพุร้อนฝาง จ. เชียงใหม่
ห้องอบแห้ง ผลพลอยได้จากน้ำร้อนที่ปล่อยจากโรงไฟฟ้าพลังงานน้ำพุร้อนฝาง จ. เชียงใหม่ (ณ. อุณหภูมิ 77 °ซ) จะไหลเวียนเป่าเข้าไปในห้องอบแห้ง ซึ่งทำเป็นชั้นๆ สำหรับวางผลิตผลการเกษตร การไฟฟ้าฝ่ายผลิตแห่งประเทศไทย คิดอัตราค่าอบพริกให้แห้งซึ่งใช้เวลา 3 วัน เป็นเงิน 1.20 บาท/กิโลกรัม พริกที่นำเข้าอบแห้งจะให้สีแดงเท่ากันตลอดทั้งเม็ด และน้ำหนักของพริกแห้งจะเหลือเพียง 30% ของน้ำหนักพริกสด
ห้องทำความเย็น น้ำร้อนที่เหลือปล่อยออกมาจากโรงไฟฟ้านำมาพัฒนาเป็นห้องเย็น โดยใช้ระบบการดูดซับความเย็น ซึ่งจะรักษาอุณหภูมิอยู่ที่ประมาณ 4 °ซ ผลิตผลทางการเกษตรที่นำมาเก็บในห้องเย็นได้แก่ มะนาว หัวหอม และลิ้นจี่ ผลการทดลองแสดงให้เห็นว่าการเน่าเสียของผลิตผลลดลง โดยที่ มะนาวจะเน่าเสียเพียง 8.2 % และลิ้นจี่เน่าเสีย 10 % ภายในระยะเวลาทดลองเก็บรักษาไว้ในห้องเย็นเป็นเวลาหนึ่งเดือน
น้ำอุ่นบางส่วนที่เหลือจากกระบวนการดังกล่าวข้างต้น ซึ่งยังเป็นน้ำที่สะอาดอยู่จะถูกส่งผ่านลำธารน้ำตามธรรมชาติ ไปใช้ในการเพาะปลูกพืชผลทางการเกษตร
ลานน้ำพุร้อนฝาง จ.เชียงใหม่
ห้องอบเซาน่า น้ำพุร้อนฝาง จ.เชียงใหม่
สระว่ายน้ำ น้ำพุร้อนสันกำแพง จ.เชียงใหม่
บ่อต้มไข่ น้ำพุร้อนสันกำแพง จ.เชียงใหม่
การอาบน้ำและการนวดเพื่อสุขภาพกำลังเป็นที่ยอมรับด้านกายภาพบำบัด และได้รับความนิยมไปทั่วโลก มนุษย์หลายเชื้อชาติในโลกมีความเชื่อมามากกว่า 10,000 ปี แล้วว่าการอาบน้ำแร่ร้อนจากน้ำพุร้อนจะทำให้สุขภาพดีขึ้น และการอาบน้ำพุร้อนยังสามารถรักษา บรรเทาอาการบางอย่างที่เป็นสาเหตุของโรคร้ายต่างๆ ได้ ดังที่เป็นข่าวล่าสุดในหน้าหนังสือพิมพ์ไทยรัฐฉบับวันที่ 20 กุมภาพันธ์ 2544 ที่ชาวบ้านแตกตื่นลงไปนอนแช่น้ำร้อนจากบ่อน้ำภายในวัดวังขนาย ตำบลวังขนาย อำเภอท่าม่วง จังหวัดกาญจนบุรี เนื่องจาก ประชาชนมีความเชื่อว่าการอาบน้ำร้อนภายในวัดสามารถรักษาหรือบรรเทาอาการของโรคต่างๆ เช่น ความดันโลหิต ปวดกระดูก ไขข้อเสื่อมหรืออักเสบ ระบบทางเดินอาหาร โรคผิวหนัง ริดสีดวงทหาร เป็นต้นสถานที่แช่และอาบน้ำร้อน วัดวังขนายทายิการาม จังหวัดกาญจนบุรี
ห้องอาบน้ำแบบปิดเป็นห้องส่วนตัว
ห้องอาบน้ำแบบเปิดเป็นสระว่ายน้ำ
สถานที่แช่และอาบน้ำร้อน วัดวังขนายทายิการาม จังหวัดกาญจนบุรี
ขณะเตรียมตัวก่อนลงอาบน้ำพุร้อน ท่านควรสังเกตป้ายหรือข้อความต่างๆ ที่แสดงบอกไว้บริเวณบ่ออาบน้ำพุร้อน ท่านควรทราบอุณหภูมิของน้ำพุร้อน จากนั้น ท่านจึงชำระร่างกายให้สะอาดในบริเวณที่อาบน้ำภายนอกที่ได้จัดเตรียมไว้ให้ ก่อนการอาบน้ำพุร้อนท่านควรทดสอบอุณหภูมิของน้ำร้อนโดยการจุ่มมือลงในบ่อน้ำและหย่อนตัวลงในบ่อน้ำร้อนอย่างช้าๆ เพื่อให้ร่างกายปรับสภาพให้เข้ากับน้ำร้อน แช่และผ่อนคลายความเครียดตามอัธยาศัย การแช่น้ำร้อนนานเกินไปอาจทำให้รู้สึกอึดอัด ระหว่างการอาบน้ำร้อนอาจขึ้นมาพักผ่อนคลายความเครียด หรือชำระร่างกายในห้องอาบน้ำภายนอกด้วยสบู่และแชมพู แล้วกลับลงมาอาบน้ำพุร้อนอีกครั้ง จนท่านรู้สึกว่าร่างกายเบา โป่รง และกระปรี้กระเปร่า จึงขึ้นมาเช็ดตัว และเปลี่ยนเสื้อผ้า ผู้เขียนเชื่อว่า ท่านผู้อ่านหลายท่านมีความรู้เกี่ยวกับน้ำพุร้อนหรือได้เคยอาบน้ำพุร้อนมาก่อน สำหรับท่านที่นิยมการอาบน้ำพุร้อนหรือต้องการหาความรู้เพิ่มเติม ผู้เขียนขอแนะนำบทความในอินเตอร์เน็ตเว็บไซต์ "http:/www.east.co.jp/dip-e/ante/onsen/manner.html ที่แนะนำเกี่ยวกับการอาบน้ำพุร้อนตลอดจนการดื่มน้ำพุร้อนไว้ ดังนี้ การอาบน้ำพุร้อนเป็นสิ่งที่ดีแต่ไม่ได้หมายความว่าท่านต้องแช่อยู่ในน้ำร้อนเป็นเวลานาน ท่านควรอาบน้ำพุร้อนวันละ 2 3 ครั้งๆละ 30 นาที การอาบน้ำหมายถึงการชำระล้าง ทำความสะอาดร่างกาย 20 นาที และกายภาพบำบัดในน้ำพุร้อนอุณหภูมิ 40 องศาเซลเซียส อีก 10 นาที ในกรณีที่ อุณหภูมิของน้ำพุร้อนน้อยกว่า 40 องศาเซลเซียส หรือน้ำพุร้อนเป็นน้ำอุ่นที่มีปริมาณของสารละลายแร่ธาตุต่างๆ น้อย ท่านอาจเพิ่มระยะเวลาในการอาบน้ำให้นานขึ้น น้ำพุร้อนไม่เพียงแต่จะประกอบด้วยสารละลายแร่ธาตุต่างๆ เท่านั้น แต่น้ำพุร้อนยังมีแรงดันซึ่งจะช่วยกระตุ้นสภาพของร่างกาย ท่านควรปล่อยให้น้ำพุร้อนพยุงตัวให้ท่านลอยขึ้นเหนือน้ำ ซึ่งการพยุงตัวลอยเหนือน้ำพุร้อนนี้จะทำให้ร่างกายปลอดโปร่ง และเชื่อว่าจะช่วยกระตุ้นทำให้สภาวะแวดล้อมภายในมดลูกและช่องท้องดีขึ้น การอาบน้ำร้อนจะทำให้รูขุมขนของร่างกายเปิดกว้างออก เป็นการทำความสะอาดรูขุมขน และช่วยทำให้แร่ธาตุในน้ำพุร้อนไหลถ่ายเทตามรูขนเข้าไปในร่างกาย การอาบน้ำพุร้อนเป็นการทำให้ร่างกายกระปรี้กระเปร่า ลดความเครียด และเป็นการทำให้เกิดความสมดุลในระบบประสาท ภายหลังจากการอาบน้ำพุร้อนเสร็จสิ้นแล้ว ให้ท่านคิดในทางที่ดีเสมอว่าการอาบน้ำพุร้อนเป็นสิ่งที่ดีทำให้ท่านรู้สึกกระชุ่มกระชวย ท่านพร้อมแล้วสำหรับงานที่รออยู่ข้างหน้า เนื่องจาก บ่ออาบน้ำพุร้อนโดยทั่วไปจะเป็นบ่อสาธารณะ มีคนมาใช้บริการเป็นจำนวนมาก ดังนั้น ท่านคิดว่าเป็นการดีที่ท่านควรทำความสะอาดร่างกายก่อนออกจากบ่อน้ำพุร้อน แต่ที่จริงแล้ว การที่แร่ธาตุที่อยู่ในน้ำพุร้อนจะซึมผ่านรูขนเข้าไปในร่างกายต้องใช้เวลา 6 7 ชั่วโมง ดังนั้น การที่ท่านชำระร่างกายก็เป็นการชำระเอาแร่ธาตุออกจากร่างกายของท่านด้วย ในทางปฏิบัติ ท่านควรชำระร่างกายด้วยน้ำสะอาดจากบ่อน้ำพุร้อน หรือท่านอาจชำระร่างกายภายหลังจากอาบน้ำพุร้อนไปแล้ว 7 ชั่วโมง น้ำพุร้อนไม่เพียงแต่ดีมีประโยชน์โดยการอุปโภค เท่านั้น การบริโภค หรือการดื่มน้ำพุร้อนก็มีประโยชน์เช่นกัน น้ำที่ประกอบด้วยแร่ธาตุต่างๆ จะกระตุ้นการทำงานของระบบการเผาผลาญอาหาร (metabolism) การดื่มน้ำพุร้อนเป็นจำนวนมากไม่เป็นผลดีต่อสุขภาพ การดื่มน้ำพุร้อนต้องมั่นใจว่าส่วนประกอบของแร่ธาตุต่างๆ ที่มีอยู่ในน้ำพุร้อนอยู่ในเกณฑ์มาตรฐานน้ำดื่มตามประกาศกรมทรัพยากรธรณีหรือตามประกาศกระทรวงสาธารณสุข ภาชนะที่ใช้บรรจุน้ำพุร้อนตลอดจนก๊อกน้ำและท่อน้ำต้องถูกออกแบบมาอย่างดีเพื่อใช้บรรจุน้ำพุร้อน อย่าดื่มน้ำพุร้อนแบบการดื่มอย่างกระหายหรือกลืนน้ำลงคอที่ละมากๆ แต่ควรดื่มที่ละน้อยและใช้เวลาในการดื่มน้ำ 30 50 นาที น้ำพุร้อนเกลือ น้ำพุร้อนคาร์บอเนต น้ำพุร้อนโซเดียม ไฮโดรเจน คาร์บอเนต น้ำพุร้อนเรเดียมเหมาะสำหรับการดื่มหลังอาหาร ท่านควรดื่มน้ำพุร้อนในระหว่างที่ท้องว่าง และไม่ควรดื่มน้ำพุร้อนก่อนเวลานอนหลับประเภทน้ำพุร้อน และประโยชน์จากการอาบน้ำพุร้อน (ที่มา http://www.east.co.jp/dip-e/ante/onsen/what.html)
ประเภท | คุณสมบัติทางกายภาพและทางเคมี | ประโยชน์ |
น้ำพุร้อนทั่วไป (Simple Springs) | อุณหภูมิสูงกว่า 25 องศาเซลเซียส ประกอบด้วย ธาตุคาร์บอน, เกลือและแร่อื่นๆ น้อยกว่า 1 กรัม | รักษาโรคปวดวิถีประสาท และโรคปวดข้อ การอาบน้ำพุร้อนเป็นประจำจะช่วยในการฟื้นฟูสมรรถภาพ |
น้ำพุร้อนคาร์บอเนต (Carbonate Springs) | ประกอบด้วยธาตุคาร์บอนและแร่อื่นๆ น้อยกว่า 1 กรัม/ลิตร ลักษณะทั่วไปคล้ายกับน้ำพุร้อนทั่ไปแต่มีปริมาณของคาร์บอเนตสูงกว่า อุณหภูมิค่อนข้างต่ำ หรือเป็นพุน้ำเย็น | รักษาโรคเกี่ยวกับหัวใจ ทำให้การไหลเวียนของโลหิตดีขึ้น รักษาโรคประสาทและความผิดปรกติของเพศหญิง |
น้ำพุร้อนดินคาร์บอนหนัก (Heavy Carbon Soil Springs) | ธาตุคาร์บอน และแร่อื่นๆ มากกว่า 1 กรัม/ลิตร | รักษาโรคปวดข้อ โรคปวดวิถีประสาท และโรคผิดปรกติของ ผิวหนังเรื้อรัง การดื่มน้ำนี้ช่วยผ่อนคลายปัญหาเกี่ยวกับระบบย่อยอาหารและอาการบวมหรืออักเสบของกระเพาะอาหาร |
น้ำพุร้อนเกลือ(Salt Springs) | ประกอบด้วยสารเคมีมากกว่าน้ำพุร้อนทั่วไป คือมีแร่ธาตุต่างๆ มากกว่า 1 กรัม/ลิตร ในกรณีที่น้ำประกอบด้วยเกลือระหว่าง 1-5 กรัม/ลิตร เรียกว่า น้ำพุเกลืออ่อน (Weak Saline) เกลือระหว่าง 5-10 กรัม/ลิตร เรียกว่า น้ำพุเกลือ และเกลือมากกว่า 10กรัม/ลิตร เรียกว่า น้ำพุเกลือเข้มข้น (Strong Salt) และมีคุณสมบัติเก็บรักษาอุณหภูมิและความร้อนได้ดี | เช่นเดียวกับ น้ำพุร้อนดินคาร์บอเนต |
น้ำพุร้อนเกลือ โซเดียม ไฮโดรเจน คาร์บอเนต (Saltine Sodium Hydrogen Carbomate Springs) | น้ำพุเกลือ ที่มีส่วนประกอบของ โซเดียม ไฮโดรเจนคาร์บอเนต และ Alkaline Base | เช่นเดียวกับ น้ำพุร้อนดินคาร์บอเนต |
ไม่มีกฎหมายเฉพาะสำหรับควบคุมการใช้ประโยชน์น้ำพุร้อน แต่การนำน้ำพุร้อนขึ้นมาใช้ประโยชน์เพื่อการอุปโภค และบริโภค ให้ใช้กฎระเบียบตามพรบ. น้ำบาดาล และพรบ. น้ำแร่
พรบ.น้ำบาดาล พ.ศ. 2535 | พรบ. น้ำแร่ พ.ศ. 2534 | ||
คุณสมบัติทางกายภาพ | |||
รายการ | เกณฑ์กำหนดที่เหมาะสมเกณฑ์กำหนดที่เหมาะสม | เกณฑ์อนุโลมสูงสุด | เกณฑ์อนุโลมสูงสุด |
สี (Colour) | 5 (หน่วยปลาตินัม-โคบอลต์) | 50 (หน่วยปลาตินัม-โคบอลต์) | ใสสะอาด |
ความขุ่น (Tuurbidity) | 5 (หน่วยความขุ่น) | 20 (หน่วยความขุ่น) | ไม่มีตะกอน |
ความเป็นกรด-ด่าง (pH) | 7.0 - 8.5 | 6.9 - 9.2 | |
คุณสมบัติทางเคมี หน่วย (มิลลิกรัม/ลิตร) (ยกเว้นเขียนกำหนดเป็นอย่างอื่น) | |||
รายการ | เกณฑ์กำหนดที่เหมาะสม | เกณฑ์อนุโลมสูงสุด | เกณฑ์อนุโลมสูงสุด |
เหล็ก (Fe) | ไม่เกิน 0.5 | 1.0 | - |
แมงกานีส (Mn) | ไม่เกิน 0.3 | 0.5 | 2 |
ทองแดง (Cu) | ไม่เกิน 1.0 | 1.5 | 1 |
สังกะสี (Zn) | ไม่เกิน 5.0 | 15.0 | 5 |
ซัลเฟต (SO4) | ไม่เกิน 200 | 250 | |
คลอไรด์ (Cl) | ไม่เกิน 200 | 600 | |
ฟลูออไรด์ (F) | ไม่เกิน 1.0 | 1.5 | |
ไนเตรท (NO3) | ไม่เกิน 45 | 45 | |
ความกระด้างทั้งหมด (Total hardness as CACO3) | ไม่เกิน 300 | 500 | |
ความกระด้างถาวร (Non-carbonate hardness as CACO3) | ไม่เกิน 200 | 250 | |
ปริมาณมวลสารทั้งหมด (Total solids) | ไม่เกิน 750 | 1,500 | |
คุณลักษณะที่เป็นพิษ หน่วย (มิลลิกรัม/ลิตร) | |||
รายการ | เกณฑ์กำหนดที่เหมาะสม | เกณฑ์อนุโลมสูงสุด | เกณฑ์อนุโลมสูงสุด |
สารหนู (As) | ต้องไม่มีเลย | 0.05 | 0.05 |
ไซยาไนด์ (CN) | ต้องไม่มีเลย | 0.2 | 0.01 |
ตะกั่ว (Pb) | ต้องไม่มีเลย | 0.05 | 0.05 |
ปรอท (Hg) | ต้องไม่มีเลย | 0.001 | 0.001 |
แคดเมียม (Cd) | ต้องไม่มีเลย | 0.01 | 0.01 |
เซเลเนียม (Se) | ต้องไม่มีเลย | 0.01 | 0.01 |
ลักษณะทางแบคทีเรีย | ||
รายการ | เกณฑ์กำหนดที่เหมาะสม | เกณฑ์อนุโลมสูงสุด |
Standard plate count | ไม่เกิน 500 โคโลนีต่อลูกบาศก์เซนติเมตร | ไม่เกิน 500 โคโลนีต่อลูกบาศก์เซนติเมตร |
Most probable number of coliform organism (MPN) | น้อยกว่า 2.2 ต่อน้ำร้อยลูกบาศก์เซนติเมตร | น้อยกว่า 2.2 ต่อน้ำร้อยลูกบาศก์เซนติเมตร |
Escherichia Coli | ต้องไม่มีเลย | ต้องไม่มีเลย |
ด้วยลักษณะเฉพาะของแหล่งน้ำพุร้อนในประเทศไทย การลงทุนสำรวจพัฒนาเพื่อผลิตกระแสไฟฟ้าระดับลึกมากมีต้นทุนสูง ดังนั้น จึงควรเลือกพัฒนาแหล่งที่ระดับตื้นกว่า 500 เมตร อุณหภูมิของน้ำร้อนประมาณ 130°ซ กลยุทธ์ที่ต้องคิดไว้ในการสำรวจแหล่งพลังงานความร้อนใต้พิภพที่ระดับตื้น ได้แก่
แหล่งน้ำพุร้อนส่วนใหญ่ได้จากการบอกกล่าวของชาวบ้าน และประชาชนทั่วไปที่ได้ไปพบเห็นน้ำพุร้อนนั้นๆ ประเทศไทยยังมีน้ำพุร้อนอีกหลายแหล่งที่ยังไม่ได้สำรวจหรือบันทึกลงในฐานข้อมูล ผู้เขียนขอขอบพระคุณสำหรับท่านที่บอกแหล่งน้ำพุใหม่ที่ไม่อยู่ในรายการ และยินดีน้อมรับหรือแลกเปลี่ยนความคิดเห็นต่างๆ กรุณาจดหมายมาที่ manop@dm
มานพ รักษาสกุลวงศ์, 2544, น้ำพุร้อน-แหล่งพลังงานความร้อนใต้พิภพ วารสารเศรษฐธรณีวิทยา, กรมทรัพยากรธรณี, ปีที่3, ฉบับที่ 4, 8 หน้า.
Raksaskulwong, M., 1999, Geothermal energy development and utilization in Thailand; in NEDO (ed.), Proceedings of Asia Geothermal Symposium, New Energy and Industrial Technology Development Organization (NEDO), Tokyo, Japan, p.70-86.
กรมทรัพยากรธรณี
We firmly believe that the internet should be available and accessible to anyone, and are committed to providing a website that is accessible to the widest possible audience, regardless of circumstance and ability.
To fulfill this, we aim to adhere as strictly as possible to the World Wide Web Consortium’s (W3C) Web Content Accessibility Guidelines 2.1 (WCAG 2.1) at the AA level. These guidelines explain how to make web content accessible to people with a wide array of disabilities. Complying with those guidelines helps us ensure that the website is accessible to all people: blind people, people with motor impairments, visual impairment, cognitive disabilities, and more.
This website utilizes various technologies that are meant to make it as accessible as possible at all times. We utilize an accessibility interface that allows persons with specific disabilities to adjust the website’s UI (user interface) and design it to their personal needs.
Additionally, the website utilizes an AI-based application that runs in the background and optimizes its accessibility level constantly. This application remediates the website’s HTML, adapts Its functionality and behavior for screen-readers used by the blind users, and for keyboard functions used by individuals with motor impairments.
If you’ve found a malfunction or have ideas for improvement, we’ll be happy to hear from you. You can reach out to the website’s operators by using the following email
Our website implements the ARIA attributes (Accessible Rich Internet Applications) technique, alongside various different behavioral changes, to ensure blind users visiting with screen-readers are able to read, comprehend, and enjoy the website’s functions. As soon as a user with a screen-reader enters your site, they immediately receive a prompt to enter the Screen-Reader Profile so they can browse and operate your site effectively. Here’s how our website covers some of the most important screen-reader requirements, alongside console screenshots of code examples:
Screen-reader optimization: we run a background process that learns the website’s components from top to bottom, to ensure ongoing compliance even when updating the website. In this process, we provide screen-readers with meaningful data using the ARIA set of attributes. For example, we provide accurate form labels; descriptions for actionable icons (social media icons, search icons, cart icons, etc.); validation guidance for form inputs; element roles such as buttons, menus, modal dialogues (popups), and others. Additionally, the background process scans all of the website’s images and provides an accurate and meaningful image-object-recognition-based description as an ALT (alternate text) tag for images that are not described. It will also extract texts that are embedded within the image, using an OCR (optical character recognition) technology. To turn on screen-reader adjustments at any time, users need only to press the Alt+1 keyboard combination. Screen-reader users also get automatic announcements to turn the Screen-reader mode on as soon as they enter the website.
These adjustments are compatible with all popular screen readers, including JAWS and NVDA.
Keyboard navigation optimization: The background process also adjusts the website’s HTML, and adds various behaviors using JavaScript code to make the website operable by the keyboard. This includes the ability to navigate the website using the Tab and Shift+Tab keys, operate dropdowns with the arrow keys, close them with Esc, trigger buttons and links using the Enter key, navigate between radio and checkbox elements using the arrow keys, and fill them in with the Spacebar or Enter key.Additionally, keyboard users will find quick-navigation and content-skip menus, available at any time by clicking Alt+1, or as the first elements of the site while navigating with the keyboard. The background process also handles triggered popups by moving the keyboard focus towards them as soon as they appear, and not allow the focus drift outside of it.
Users can also use shortcuts such as “M” (menus), “H” (headings), “F” (forms), “B” (buttons), and “G” (graphics) to jump to specific elements.
We aim to support the widest array of browsers and assistive technologies as possible, so our users can choose the best fitting tools for them, with as few limitations as possible. Therefore, we have worked very hard to be able to support all major systems that comprise over 95% of the user market share including Google Chrome, Mozilla Firefox, Apple Safari, Opera and Microsoft Edge, JAWS and NVDA (screen readers), both for Windows and for MAC users.
Despite our very best efforts to allow anybody to adjust the website to their needs, there may still be pages or sections that are not fully accessible, are in the process of becoming accessible, or are lacking an adequate technological solution to make them accessible. Still, we are continually improving our accessibility, adding, updating and improving its options and features, and developing and adopting new technologies. All this is meant to reach the optimal level of accessibility, following technological advancements. For any assistance, please reach out to